Satın Alma Departmanının Şirketler İçerisinde Yükselen Konumu

İşletmelerin büyüme ihtiyacıyla birlikte zamanla daha sistematik birimler ve departmanlar kendisini göstermeye başlamış ve seri üretimle birlikte satış, pazarlama ve finans departmanları oldukça önemli bir yer kazanmıştır.

Bu fonksiyonların veya departmanların işleyişinin kolaylaştırılması için zamanla endüstriyel devrimlerin de etkisiyle, satın alma bölümleri faaliyet göstermeye başladı.

Satınalma departmanları başlangıç için sadece destek amaçlı bir departmandı. "Mübaayacı" denilen kimseler aracılığıyla, mal ve hizmetlere dair tedarik işlemleri gerçekleştiriliyordu. Stratejik hamlelerden ziyade, günü birlik işlemler gerçekleştiriliyordu. En ucuz satın almanın gerçekleştirilebilmesi, temel hedefi oluşturuyordu.

Günümüzdeyse artık satınalma daha önemli bir yer tutuyor. Dev satın alma bütçelerinin kontrolleri, bu işin uzmanlarının(yöneticilerinin) ellerinde bulunuyor. Satınalma müdürleri, işletmenizin satınalma yönetimini, tedarik zinciri, ürün ve hizmet üretimini ve bununla beraber birçok fonksiyonla birlikte koordine bir şekilde çalışır.

Bu fonksiyonlar için gerekli sözleşmelerin müzakere edilmesi ve işletmenizin stratejik hedeflerine ulaşmasını sağlıyor. Yani, eskiden sadece malın satın alınması (tedarik edilmesi) olarak görülen faaliyetler, bugün daha büyük boyutlar içeriyor.

Ham maddenin satınalınmasıyla başlayıp üretimine ve ardından da malın/hizmetin tüketiciye ulaşmasına kadar süren karmaşık bir süreç yönetimi bulunur. Bu sürecin yöneticileri, satınalma departmanları içerisindeki uzmanlar, mühendisler veya yöneticilerdir. Böylece satınalırken de kazanmak mümkündür. Dolayısıyla, satınalma departmanına dair bir farkındalık oluştu. Bu farkındalığın oluşmasının arkasında ise elbette iç ve dış dinamiklerin her biri etkilidir. Özellikle dış dinamiklerdeki baskın roller örnek olabilir.

Küresel rekabet, döviz kur dalgalanmaları, rakip stratejileri, pazar belirsizlikleri, emtia fiyat değişimleri; dış dinamiklerdir. İç dinamiklerse; üretim, kalite, ar-ge, tepe yönetimi ve lojistik olarak düşünülebilir. Üretim hızlandıkça, maliyetlerin ve harcamaların iyi bir şekilde yönetilmesi gerekir. Tedarik zincirinin yapılanması, tüm işletmenin gündemini oluştururken satınalma departmanının stratejik katkısı bu noktada belirginleşir.

Endüstri 4.0’ın Kaçınılmaz Sonucu

Satınalma departmanının böylesine önem kazanmasında, elbette üretim standartlarının ve üretim firmalarının gelişimi de etkilidir. Endüstri alanında gelen yenilikler, satınalma departmanını daha gerekli kılar. Endüstri 4.0'ın kaçınılmaz sonuçlarından birisi de, satınalma mühendisleridir. Son zamanlarda ortaya çıkan bu kavram, teknik becerilere ve yeteneklere sahip olan kimseleri temsil eder. Modern tedarik zinciri yönetiminin etkisiyle, satınalma mühendislerinin teknik yeterliliğine ve becerilerine ihtiyaç doğmuştur.

Tedarikçi Ağının Seçimi ve Önemi Hakkında

İnteraktif pazarlamanın yükselişi, pazarlama alanında birçok değişikliği ve yeniliği beraberinde getiriyor. Mevcut ürünlerinizin devamlılığı için önemli bir yer tutar. İhtiyacınız olan ürünlerin bulunabilirliklerini arttırmak için tedarikçi ağınız da arttırılmalı. Bu artışın sağlanması ve tedarik ağının sorunsuz bir şekilde yönetilmesi için yine satınalma departmanı süreci yönetmelidir.

Başarının sürdürülebilir olması, sistemin bütün bir şekilde çalışması, düzenli bir satınalma stratejisinin, uyumlu bir tedarikçi ağı ile bağlanması, satın alma yöneticilerinin iş alanındadır. Tedarikçi seçiminin bu denli önem kazanması, hassaslığı da beraberinde getirir. Yanlış tedarikçi seçimine ve tedarikçi seçiminin önemine dair Apple şirketinin Jabil örneği verilebilir.

Apple, Çin’de kötü çalışma koşulları olduğuna dair bir Jabil adlı tedarikçisi yüzünden şikayetler almaya başlamıştır. Apple, bu duruma binaen uyarı niteliğinde açıklamalar gerçekleştirmiş ve kendi bünyesinde çalışan haklarının korunduğunu savunmuştur. Jabil fabrikasına dair raporlar ortaya sunulmuş ve kötü çalışma şartları belirtilmiştir. Apple, herhangi bir zarar görmese de, bu ileride böyle bir durumla karşılaşılmayacağı anlamına gelmez. Şirket itibarının zarar görmesi bu gibi durumlarda kaçınılmazdır. Tedarikçi seçiminin rolü böylece anlaşılır.

Satınalma Uzmanlarının/Yöneticilerinin Özellikleri

Oldukça kapsamlı bir departman olan satınalma, kendisi kadar kapsamlı satınalma uzmanları ve yöneticileri de talep eder. Öncelikle teknoloji çağında olmanın getirmiş olduğu durumla, mobil olmak önemli! Kurumlar arasında yeni yeni baş gösteren dijital savaş mobil ve teknolojik olmayı gerekiyor. Değişime hızla adapte olan bir satınalma uzmanına sahip olmanız veya sizin öyle bir satın alma uzmanı olmanız bekleniyor. Komplike problemler için basit çözümler üretilmeli ve pragmatik olunmak zorundadır.

Trendleri iyi bir şekilde takip edebilmek ve e-ihale, e-satınalma, hedging ve forward buying gibi tüm satınalma trendlerini izlemek gerekiyor. Global piyasalar yakından takip edilmeli.