Satınalma Çeşitleri Nelerdir?

Satınalma sürecindeki zorluk, bir kuruluşun harici olarak satın alması gereken ürünler için en iyi teklifi sunan tedarikçiye karar vermektir. Olası gecikmeler, taahhüt edilenden daha düşük kalitede gönderilen mallar, eksik siparişler ve daha birçok problem karşınıza çıkabilir.

Olası riskler her zaman olacaktır. Bu riskleri en aza indirgemek ve satınalma sürecini daha iyi yönetmek için geliştirilen satın alma çeşitlerinden yararlanabilirsiniz. Satınalma işlemlerinde kontrol, satın alma departmanında veya satınalma yetkilisindedir. Satınalma uzmanı, iyi bir strateji belirlemeli ve ona göre hareket etmelidir.

Satınalmada önemli olan üç ana kriter bulunur. Kalite, termin ve maliyettir. Sürecin tüm aşamalarını kayıt altına alarak ilerlemek gereklidir. Satınalma çeşitleri arasında; operasyonel, stratejik, merkezi, koordineli, bağımsız ve bağımsız aktif danışman usulü yer alır.

Operasyonel planlama (satınalma) iş birimlerinin bir yıl ya da daha kısa bir dönemdeki hedef ve stratejilerini içerir. Stratejik satınalma, tüm gereksinimlerin oldukça net bir şekilde ortaya konulduğu satınalma türüdür. Potansiyel tedarikçiler incelenir ve bunların tarihsel performansları değerlendirilir. Tüm şartların belirlendiği sözleşmeler ile de satın alma süreci oluşturulur.

Satınalma Organizasyon Çeşitleri

Satınalma organizasyon çeşitleri olarak da bilinen merkezi, koordineli, bağımsız ve bağımsız aktif danışman usulü satınalmalar da satınalmalar için organizasyon çeşitlerini kapsar. Özellikle inşaat sektörünün kalbi haline gelen satınalma birimlerinde birçok değişken etkilidir. Her organizasyona göre satınalma çeşitleri de farklılık gösterecektir.

Merkezi Satınalma

Merkezi satın almalarda, tüm satın alma faaliyetleri tek bir merkez tarafından yönetilir. Birden fazla proje için yaratılan bu organizasyonlar, daha iyi koşullarda alım yapmaya yardımcı olur.

Koordineli Satınalma

Merkezi satınalma organizasyonu birçok avantajı içinde barındırsa da, eksikleri bulunmaktadır. Bu eksikleri tamamlamak için koordineli satın alma gerçekleştirilmelidir. Bu tür, satın alma aracıları tarafından gerçekleştirilir.

Bağımsız Satınalma

Daha bağımsız gerçekleşen bir satın alma türüdür. Projenin sahipleri tarafından gerçekleştirilir. Belge gönderme, onay alma ve diğer prosedürler bu türde asgari düzeydedir.

Bağımsız Aktif Danışman Tarzı (Bölgesel) Satınalma

Büyük ölçekli satınalmalarda ve proje tabanlı firmaların kullanmayı tercih ettiği satın alma organizasyon türüdür. Aktif danışman, firma genelinde kontroller eşliğinde büyük bütçeli satınalma faaliyetleri gerçekleştirir. Çeşitli analizler ile merkezle koordineli olarak araştırma gerçekleştirilir.

Satınalma Sipariş Çeşitleri

Yapılan satınalma işlemlerinde satınalma çeşitleri ve satınalma organizasyon türleri kadar, satınalma sipariş çeşitleri de önem arz eder. Satınalma sipariş çeşitleri arasında standart, planlanan, geniş kapsamlı (örtülü), sözleşmeli çeşitleri yer alır. Standart siparişlerde, sadece ihtiyaç duyulduğunda mal ve hizmet sipariş edilmektedir.

Standart bir satınalma siparişinde ürün, fiyat, zaman çerçevesi ve diğer spesifikasyonlar dikkate alınacaktır. Örneğin; azalan veya biten kağıt ihtiyacı için sipariş verilebilir. Planlanan siparişlerde, bir şirketin geleceğe yönelik ihtiyaçlarının tahmin edilebilmesi zor olsa da yöneticilerden elinden en iyisini yapması beklenir. Planlı bir satınalma siparişi ile bir satınalma uzmanı, şirketin zaman içerisinde kaç ürüne ihtiyacı olacağını belirlemeye çalışmalıdır.

Geniş kapsamlı (örtülü) siparişlerde, önceden planlamalar yapmak yerine tek bir seferde, birkaç satınalma siparişi planlamayı içerir. Gayri resmi bir fiyatlandırma anlaşması olabilir. Aynı şirketten çoklu siparişler almak, yeni tedarikçilerden daha ucuz olabilir. Bu durumda karşı taraf da memnuniyetle indirim sağlayacaktır ve karşılıklı fayda sağlanacaktır. Sözleşmeli siparişlerde ise her iki tarafın da yasal bir anlaşmanın yapıldığı sözleşme üzerinden yürüyen satınalmalar bulunmaktadır.

Satınalma çeşitleri hakkında daha fazla bilgi edinmek ve şirketinizde yürüteceğiniz satınalma operasyonlarını kolaylaştırmak için satınalma yazılımları ve sistemlerini kullanabilirsiniz.